Có những cuốn tiểu thuyết kinh điển phù hợp với mọi độ tuổi và bạn sẽ dễ dàng lướt qua từng trang sách mà không gặp khó khăn, nhưng chắc chắc đó không phải là Moby Dick.
Moby Dick là cuốn tiểu thuyết dài 700 trang với khổ 17×25 chi chít chữ đến nghẹt thở mô tả về một thế giới của những sinh vật khổng lồ sống ở Đại dương còn vĩ đại hơn cả loài khủng long to lớn nhất.
Nếu bạn là fan của seri Cướp biển vùng Caribbean hoặc thích những cuốn sách phiêu lưu liên quan đến biển cả như Đảo giấu vàng, Ông già và biển cả, Robinson ở hoang đảo, Hai vạn dặm dưới đáy biển… thì tất cả chỉ là chuyện kể dành cho trẻ còn vì Moby Dick sẽ khiến bạn choáng váng khi theo dõi một thế giới săn lùng cá voi và và cá nhà táng tường tận và chi tiết đến điên rồ.
Nói Moby Dick không phải là tiểu thuyết nữa mà là từ điển và giải phẫu học về cá voi cũng không sai. Đôi khi Moby Dick cũng là một cuốn sách chú giải về Kinh Thánh thông qua những ẩn dụ và câu chuyện được luồn vào từng chương trong cuốn tiểu thuyết này.
Đối với mình, Moby Dick được xếp vào loại tiểu thuyết kinh điển nhưng có thể không cần đọc trong cuộc đời này cũng chẳng sao hết. Thực sự ngay cả kiểu người đọc hàng ngày như mình vẫn cảm thấy Moby Dick là một trong cuốn tiểu thuyết điên rồ và thú vị nhất từng được viết. Moby Dick sẽ làm nhiều người nản chí ngay từ trang đầu tiên và sẵn sàng cất vào tủ sách hàng chục năm sau chưa chắc có ý định đọc tiếp.
Moby Dick là một câu chuyện kể về một con thuyền săn cá voi lấy mỡ với những con người với sự quyết tâm đến mất trí để đi tới cùng cùng trời cuối đất truy đuổi và hạ sát một con cá nhà táng màu trắng được giới săn cá voi đặt tên là Moby Dick.
Sau ba lần đụng độ nhau thì kết cục chiếc tàu săn cá voi đã bị Moby Dick đâm chìm và đem theo những con người trên đó xuống đáy Đại dương, chỉ trừ đúng nhân vật chính là Ishmael sống sót để lại câu chuyện.
Cốt truyện khá đơn giản nhất, nhưng diễn biến từ điểm bắt đầu cho đến cái kết bi thảm ấy lại chứa đựng rất nhiều điều kì lạ ngoài việc tác giả đã mô tả tường tận từng bộ phận, đặc tính và công năng từ dầu, mỡ cho tới thịt như thể Moby Dick là một cuốn giải phẫu học về cá voi.
Moby Dick là cuốn tiểu thuyết không đồ sộ và dài dòng với hàng trăm nhân vật như Chiến tranh và hoà bình, Anh em nhà Karamazov, Những người khốn khổ. Nhưng đây là một cuốn tiểu thuyết kì lạ kể về cuộc săn lùng cá voi mà lại chứa đựng cả triết lý, ẩn dụ, thần học, tôn giáo, niềm tin vào Chúa cùng quy luật của Vũ Trụ và cả vấn đề chủng tộc, màu da cùng nhiều vấn đề khác diễn ra trong suốt cuộc hành trình truy tìm và sát hại cá voi, cá nhà táng để lấy dầu – thứ chất lỏng nằm trước não cá voi được mô tả không khác gì tinh dịch cũng là nhiên liệu đã thắp sáng cả Thế giới vào thể kỷ 19.
Moby Dick được lấy cảm hứng từ một con cá nhà táng có thật tên là Mocha Dick vô cùng thông minh, đã thoát chết nhiều lần dù trên lưng nó có găm hàng chục nhát lao, nhưng vẫn liên tục thoát khỏi sự đeo bám. Thậm chí Moby Dick đã quay lại và đánh đắm một chiếc tàu săn cá voi có tên là Essex (Đây cũng là sự kiện có thật và được tác giả Herman Melville dựa vào đó để viết nên Moby Dick).
Moby Dick không chỉ là một tác phẩm với nhân vật chính là những con cá nhà táng khổng lộ nhưng chứa đựng những triết lý, tôn giáo và văn hoá của phương Tây nói chung và nước Mỹ thế kỷ 19 nói riêng mà còn là một câu chuyện với những ẩn dụ về nhân quả, thiện ác, buông bỏ hay cố chấp cũng rất phù hợp với văn hoá Á Đông nữa.
Cuối cùng, Đây là cuốn sách khó đọc cần phải đọc rất nhiều cuốn sách khó đọc khác mới thấy cái hay và tính kinh điển của nó. Bạn có thể mua Moby Dick này ngay bây giờ, nhưng đừng đọc vội. 20 năm nữa hoặc lâu hơn nữa đọc cũng không sao hết. Có nhiều cuốn sách khác đang chờ và cần bạn đọc hơn là Moby Dick – cuốn tiểu thuyết kể về sinh vật vĩ đại nhất mà Chúa đã tạo ra trong thế giới này.