Mình biết Bọn làm bạc giả khi đọc tiểu luận “Tôi trở thành nhà văn như thế nào” của nhà văn đoạt giải Nobel Gabriel Garcia Marquez – tác giả Trăm năm cô đơn có nhắc đến song song với Hoá thân của Franz Kafka và Ulysses của James Joyce.
Ý kiến của cá nhân mình ai đã đọc Trăm năm cô đơn có thể sẽ thấy Marquez phần nào chịu ảnh hưởng từ Bọn làm bạc giả của Andre Gide nằm ở cách hành văn, xây dựng tuyến nhân vật gia đình dây mơ rễ mã với nhau. Nhưng Marquez đã làm tốt hơn nhiều lần với tác phẩm của mình hơn là Bọn làm bạc giả.
Trái ngược với cái tên khá đen tối, Cuốn Bọn làm bạc giả với văn phong nhẹ nhàng, có thể nói là có chất trữ tình lãng mạn rất đặc trưng của văn học Pháp. Nhưng nó chứa đựng rất nhiều mâu thuẫn và sự trái ngược với quan niệm của độc giả Việt Nam. Thậm chí mình có thể nói rằng đạo đức trong Bọn làm bạc giả chỉ là kiểu đạo đức mang giá trị tương đối. Như các tác phẩm phương Tây khác, Bọn làm bạc giả đề cập nhiều đến tư tưởng, trích dẫn của các triết gia Hi Lạp, La Mã và Thiên Chúa giáo cũng sẽ làm khó người đọc.
Tác phẩm làm nổi bật những vấn đề mà đến thời đại bây giờ thật khó thể nói rằng đó là đúng hay sai giữa người trong cuộc với nhau như ngoại tình, phản bội, dối trá, tha thứ, tình bạn, đạo đức và đức hạnh. Đỉnh điểm là khi nhân vật Sarah hét lên vào mặt chị gái Rachel – người có đức hạnh, hi sinh và lương thiện nhất trong Bọn làm bạc giả khi Rachel ngăn cản Sarah không được tiếp tục ngủ với một trong các nhân vật chính trong tác phẩm.
– Chị không thể để em hư hỏng được.
– Tôi không tin cái thiên đường của chị. Tôi không cần sự cứu rỗi gì hết. Chị không có quyền bắt buộc ai đó phải đạo hạnh. Mà cái đạo hạnh đó chính chị đã làm cho nó bị hoen ố. Sarah đáp
Cái hay của Andre Gide là đã xâu chuỗi và lồng vào triết lý, nhân quả cực kì lôi cuốn mà như mình đã nói ở trên là rất khó để nhận định đúng và sai nếu dựa trên quan niệm đúng sai của người Việt. Rất xin lỗi là mình sẽ không nhắc tới tình tiết và cụ thể nào ngoài một tình tiết siêu thực dựa trên Kinh Thánh trong Bọn làm bạc giả mà Andre Gide đã lồng ghép vào để bạn đọc cảm nhận sự trọn vẹn nhất của tác phẩm.
Trong Bọn làm bạc giả có những vật nhỏ bé nhưng rất tinh tế và đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm như đồng bạc giả, những lá thư, nhật ký, cuốn tiểu thuyết viết dang dở, lá bùa bằng giấy và một cặp súng. Tất cả những tình tiết, nút thắt, bất ngờ, kinh ngạc của Bọn làm bạc giả đều do những vật này dẫn dắt song song với các nhân vật chính.
Chi tiết siêu thực trong Bọn làm bạc giả là Bernard vật lộn với thiên thần trong đêm được lấy cảm hứng từ điển tích Jacob vật nhau với thiên thần trong Cựu Ước và được thiên thần chúc phúc rồi đổi tên là Israel. Khác với Jacob chỉ buông tha thiên thần khi được chúc phúc khi đêm sắp tàn, thì Bernard và thiên thần lại hoà.
Một điểm trừ trong vấn đề dịch trong đức tin Thiên Chúa giáo hay nói giảng dạy những ý đồ xấu, bất lương là do ma quỷ cám dỗ thì người dịch lại viết là ngạ quỷ. Từ ngạ quỷ thay vì ma quỷ về nghĩa không sai, nhưng cá nhân mình thấy ma quỷ hợp lý hơn và đi sát với tác phẩm hơn. Khi các bạn đọc sẽ thấy từ ngạ quỷ liên tục xuất hiện trong nửa đầu Bọn làm bạc giả.
Ngoài ra, đối với mình, một tác giả viết sách thì Bọn làm bạc giả có nhiều đoạn nói về việc viết rất có ích mà mình sẽ chép lại ngay bên dưới.
– Tiểu thuyết phải làm sao phải thực tế nhưng cũng rời xa thực tế đồng thời vừa có tổng quát nhưng cũng có riêng biệt và vừa nhân tính lại có cả ảo tưởng
– Cái gì viết dễ tôi không ham.
– Những ai viết lách bây giờ đều không thực sự khổ công.
– Nếu có viết thì phải truy tìm khắp cùng trời cuối đất cho ra cái điểm giới hạn mà nếu ở phía bên này ranh giới, không có cái gì là hiện hữu.
– Trong nghệ thuật, nhất là văn học chỉ có những kẻ lao thân vào cái không biết trước mới có giá trị mà thôi. Không chịu lạc mất bến bờ, lúc ban đầu và suốt một thời gian dài, thì không khám phá ra được những vùng đất mới. Những nhà văn sợ đi khỏi giới hạn là những kẻ đứng ở men bờ.