Có bạn biết mình đang đọc cuốn tiểu sử về Vua dầu mỏ John Davidson Rockefeller inbox hỏi mình rằng con số 400 tỷ đô-la là có thật không hay chỉ là thổi phồng? Nếu có thật là bao gồm cổ phiếu, bất động sản hay chỉ tiền mặt, em đọc thì thấy có người nói rằng ông ấy chỉ có trên dưới 100 tỷ là đô-la là cùng thôi mà.
Thực tế thì phần lớn con số 400 tỷ đô-la mà ngày nay ước tính từ việc quy đổi hơn 28/100% cổ phẩn của tập đoàn Standard Oil mà Rockefeller sở hữu trước khi bị chia tách thành những công ty nhỏ hơn sau lệnh Chống độc quyền như Exxon, Chevron, Sohio, Amoco, Mobi… Mỗi công ty chuyên về xăng dầu, khí đốt này đều có giá trị hàng chục cho tới hàng trăm tỷ đô-la ngày nay. Nếu cộng lại thì có khoảng ít nhất 34 công ty mà ban đầu là Standard Oil sẽ có giá trị 1500-2000 tỷ đô-la bây giờ.
Làm một phép so sánh đơn giản, Jeff Bezos – sáng lập Amazon trước khi ly hôn nắm giữ khoảng 12% cổ phần Amazon nhưng cũng đủ để Bezos trở thành người giàu nhất thế giới. Đáng lẽ Bezos đã đạt tới 230-250 tỷ đô-la, bỏ xa Elon Musk hay Bill Gates nếu không phải chia 25% trong tổng số 12% cổ phần Amazon cho vợ sau khi ly hôn. Bản thân Elon Musk hay Warren Buffett cũng giống Rockefeller và Bezos nắm giữ nhiều cổ phần công ty giúp họ trở nên những người giàu nhất thế giới. Elon Musk đã từng tuyên bố, anh thà ở nhờ nhà bạn còn hơn là bán cổ phiếu Tesla để chi tiêu.Trước đó hơn 100 năm,Rockefeller cũng nhất định không bán dù 1 cổ phiếu, nếu cần tiền để thâu tóm đối thủ, ông sẽ đi vay dựa trên chính số cổ phiếu làm tài sản thế chấp.
Nhưng việc mỗi năm được hưởng cổ tức trên số cổ phần khổng lồ của mình cũng đã đủ Rockefeller trở thành người giàu nhất nước Mỹ và thế giới. Một cổ phiếu Standard Oil có giá 450-550 đô-la trong khi vào những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, thu nhập trung bình của người Mỹ là 10 đô-la 1 tuần còn Rockefeller ít nhất là 10 triệu đô-la một năm. Có những năm Rockefeller được trả lợi tức hơn 55 triệu đô-la tương đương 972 triệu đô-la năm 1996 và khoảng hơn 2 tỷ đô-la thời điểm bây giờ.
Nhà Vanderbilt, một đối thủ của Rockefeller vốn nổi tiếng là gia tộc giàu nhất thế giới thế kỷ 19 với tổng tài sản khoảng 100 triệu đô-la, xấp xỉ 5 tỷ đô bây giờ. Vua ngân hàng J.P Morgan sau khi chết để lại tài sản 80 triệu đô-la cho gia đình khiến Rockefeller phải bật dậy than thở “Thế thì ông ta còn chả được coi là giàu”. Các con số đều không nói dối, Rockefeller chính là người giàu có nhất trong thế hệ những siêu trùm tư bản và đến tận ngày nay cũng chưa ai vượt lên được ông.
Nếu Bezos và Elon Musk đổ hàng tỷ đô-la vào lĩnh vực không gian thì Rockefeller đã cho đi hàng tỷ đô-la vào việc xây dựng những trường đại học, viện nghiên cứu, viện y học và các trung tâm hỗ trợ người nghèo cũng lên tới hàng tỷ đô-la Rockefeller chính là hình mẫu mà Bill Gates cùng Warren Buffett hướng tới khi cho đi phần lớn tài sản của mình thông qua những kế hoạch từ thiện lớn. Nhưng Rockefeller không bao giờ cho phép các trường học hay tổ chức mình bỏ tiền ra để xây dựng lấy tên ông để vinh danh, chỉ trừ viện nghiên cứu y học Rockefeller.
Rockefeller giàu đến mức khi Standard Oil bị toà án tuyên phạt 24 triệu 240 nghìn đô-la tương đương 1 tỷ đô-la bây giờ thì báo chí thời đó đã so sánh số tiền này đủ để đóng 5 tàu chiến lớn, đổ đầy 177 toa chở hàng bằng những đồng bạc, thuê 49 nghìn người lao động hàng năm. Nhưng đỉnh điểm là cuộc khủng hoảng tài chính – chứng khoán năm 1907 suýt nữa đã làm sụp đổ hệ thống ngân hàng Mỹ thì Rockefeller đã đứng ra đảm bảo rằng dù có trao tặng một nửa tài sản bằng việc bán cổ phiếu Standard Oil thì ông cũng vui lòng cứu nước Mỹ. Báo chí giật tít lần đầu tiên trong lịch sử có một công dân đứng ra giải cứu phố Wall.
Dù J.P Morgan là người tổ chức các biện pháp nhằm ngăn chặn một loạt các ngân hàng sụp đổ, nhưng Rockefeller đã bỏ tiền ra cho các hoạt động cứu trợ nhiều hơn bất cứ ai. Trong vụ khủng hoảng đó, dù ghét nhau nhưng Rockefeller không để chuyện riêng xen vào việc chung, trái lại ông còn khen Morgan có phẩm chất của một người lãnh đạo. Điều này chẳng khác nào Bill Gates thừa nhận sự vĩ đại của Elon Musk trong công cuộc khám phá vũ trụ vậy dù cả hai đều liên tục công kích lẫn nhau. Tất nhiên ở thời điểm hiện tại, điều đó chưa xảy ra.
Bù lại cuộc sống cá nhân của Rockefeller lại là một câu chuyện gây ức chế với người đọc. Ông bùn xỉn, không trả lương cao cho nhân viên, tiết chế việc ăn uống, săm soi từng hoá đơn của những bất động sản mình sở hữu. Ông từng mắng một quản gia ở New York khi 1 ngày chi tiêu hơn 12 đô-la so với 1 bất động sản khác khi chỉ tốn có 8 đô-la. Tất cả những bất động sản Rockefeller sở hữu đều trồng rau và cây ăn quả, nếu gia đình không ăn hết sẽ đem ra bán cho các hàng xóm khác. Thậm chí sinh nhật người thân trong gia đình,Rockefeller cũng chỉ tặng các món quá dưới 500 đô-la. Khi con trai tặng ông một chiếc áo khoác lông chồn đắt tiền, ông nói rằng “Cảm ơn con vì đã tặng cha một món quà giá trị đến mức cha còn không dám nghĩ tới”. Sau cùng, Rockefeller gửi trả lại con trai chiếc áo khoác và nói hãy mặc nó thay cho ông.
Vậy nhiều tiền để làm gì đối với một người giàu kinh khủng như Rockefeller? Ông muốn cho đi nhiều nhất có thể, nhưng tính toán từng xu một với bản thân.