5 GHI CHÉP MỖI NGÀY 27/10/2021
1666-1670
1666. Việc tư duy tham gia vào tri giác ngày càng trở nên rõ ràng. Tuy thế, tư duy không biết rằng nó đang làm việc đó. Thật ra, phần lớn thời gian bạn không cần thiết phải biết. Tuy nhiên, bạn vẫn phải biết khi nào thấy có sự thiếu mạch lạc. Vấn đề là thế này: nếu thấy có sự kháng cự chống lại việc nắm bắt nó khi bạn đang cần nắm bắt, nếu có những phản xạ chống lại việc nắm bắt, thì là có vấn đề rắc rối.
Bạn không thể theo dõi tất cả những cái đó mỗi lần xem ti vi bằng cách nghĩ rằng “ờ, đây thật ra là chính mình, là chính mình đang đặt mình vào màn hình ti vi”. Khi bạn xem ti vi thì hiện tượng xảy ra cũng giống như thế. Ở trên đó là những đốm sáng, rồi bạn thấy đủ mọi chuyện đang diễn ra; nhưng là cùng một bản tính như cầu vồng. Hiện thực hơn thì phải nói rằng, trong cái ti vi có một quá trình đang diễn ra – một quá trình phức tạp gồm có ánh sáng, có các dây thần kinh của bạn, có tất cả mọi thứ. Bạn không thể nắm bắt được tất cả những thứ ấy. Nó là một sự biểu hiện; vở diễn trên ti vi đang biểu hiện một cái gì đó ở rất nhiều cấp độ khác nhau. Và rồi những gì bạn nhìn thấy và trải nghiệm chính là sự biểu hiện đó.
1667. Ta đang hòa trộn trí tưởng tượng của mình, quá khứ của mình, kiến thức của mình vào cái ta đang nhìn thấy – không phải là “chúng ta” đang làm thế là tự nó thế. Và không nhất thiết thế là xấu. Nó có thể rất thiết yếu trong nhiều bối cảnh. Tuy nhiên, ta sẽ rơi vào nguy hiểm nếu không nhìn thấy được điều này đang diễn ra, nhất là khi có một sự kháng cự không cho ta nhìn thấy. Và rồi chúng ta bị điều kiện hóa khiến chính mình kháng cự lại việc nhìn thấy cái đang diễn ra. Đây đích thực là nơi mà sự tự mình đánh lạc hướng mình xuất hiện.”
1668. Một bộ phận thì giống như có “ai đó” ở bên trong mà bạn đang nhìn người đó. Một bộ phận khác thì giống như có “ai đó” đang nhìn. Có một từ “tôi” ứng với chủ thể, với người đang nhìn, người đang hành động, đang làm, đang quyết định mọi thứ, người có “ý chí”. “Ý chí” với “quyết định” và “ý định” ở đây chỉ là một. “Tôi đã quyết định rồi” có nghĩa là có ý chí cao. “Tôi” là tác nhân mang tính chủ động: tôi muốn, tôi quyết, tôi thấy, tôi chọn, tôi nghĩ. Và cũng có một cái “tôi” để mọi cái tác động đến. “Tôi” trong trường hợp này là một đối tượng, mọi việc xảy đến với tôi.
Vậy là hai cái tôi đó thống nhất trong một quan niệm cơ bản là “bản ngã”. Tôi chủ thể và tôi đối tượng là hai mặt của bản thân tôi. Vậy là có cái tôi bị động, có bản thân tôi, và có tôi. Đó là quan niệm về bản ngã.
1669. Bản thân cái từ “tôi” mang tính chủ thể này hầu như được hiểu giống như từ Thiên Chúa. Đó là nguồn gốc tối thượng của vạn vật.
“Trong câu chuyện về Moses có thuật lại rằng, khi ông đến chỗ bụi gai cháy trên sa mạc và hỏi giọng nói cất lên kia tên là gì, giọng nói kia trả lời rằng tên Ngài là “Ta là chính Ta”. “Chính Ta” là tên của Người và “chính Ta” cũng là họ của Người. Rồi một lúc sau, giọng nói lại cất lên một lần nữa rằng “Ta” chính là tên của Người, khi Moses hỏi: “tôi sẽ nói ai cử tôi đến”. Giọng nói vang lên “Ngươi hãy nói rằng ‘Ta’ cử ngươi đến”. Rõ ràng “Ta” được coi là tên gọi của vị Thiên Chúa vô cùng linh thiêng, không cần phải nhắc lại, và cứ thế.
1670. Điểm cốt yếu ở đây là, cái “tôi” ―bị động‖ luôn luôn bị giới hạn, nhưng ta cảm thấy cái “tôi” này cũng là một giống như cái “tôi là”, giống như cái “Ta”. Thế là điều đó tạo ra một sự xung đột. Mọi người đều muốn là “Ta vĩ đại nhất. Ta tốt nhất. Ta tuyệt vời nhất.” Hình ảnh chúng ta có về mình là vĩ đại, huy hoàng, chói lọi. Và rồi thiên hạ xúm lại bảo rằng “Mi chẳng là gì cả. Mi tự phỉnh mình đấy thôi. Mi chẳng là ai cả.” Nó làm cho hình ảnh kia xẹp xuống, biến thành một cú sốc, và gây ra một nỗi đau lớn – ảo tưởng về niềm vui âu cũng theo đó biến thành ảo tưởng về nỗi đau, về sự sợ hãi và về nỗi kinh hoàng. Trong cơn ảo tưởng, bạn có thể lâm vào mọi sự.
Photo: Yuma1983