Sau 1,5 ngày thì mình đã đọc 493/1064 trang cuốn Titan : Cuộc đời John D. Rockefeller – Vua dầu mỏ của Mỹ với số tài sản để lại ức tính theo lạm phát lên tới 250-400 tỷ đô-la. Tức là bằng với ba siêu tỷ phú bây giờ cộng lại gồm Jeff Bezos, Elon Musk và Bill Gates. Một cuốn tiểu sử đồ sộ theo đúng nghĩa đen, giá sách cũng phát hoảng khi lên tới 499k. Nhưng đối với mình thì đáng tới từng xu.
Phải nói rằng đây một nhân vật mình muốn tìm hiểu thật kỹ vì Rockefeller thật sự là con người bí ẩn và đầy mâu thuẫn. Nói là không từ một thủ đoạn nào cũng đúng, nhưng cứ cho Rockefeller là hình mẫu chân thực nhất của tư bản chủ nghĩa cũng không sai.
Dù đè bẹp các đối thủ bằng mọi công cụ, nhưng Rockefeller lại sống một cuộc đời ngoan đạo, giản dị, ông mua một đôi găng tay 2,5 đô-la từ khi 20 tuổi và sử dụng cho đến lúc qua đời. Con trai của Rockefeller đúng là đen hết chỗ nói, khi ở nhà cậu phải mặc váy của ba chị gái cho tới lúc 8 tuổi mới thôi. Rockefeller không muốn lãng phí tiền vào quần áo cho con út, dù lúc ấy ông đã là triệu phú – tính theo tỉ gia đô-la bây giờ thì sắp chạm mức tỷ phú.
Bù lại Rockefeller lại là nhà từ thiện rộng rãi và coi đây là nghĩa vụ suốt cuộc đời mình để đáp lại ơn huệ của Chúa. 16 tuổi, nghỉ học để bắt đầu kiếm tiền, Rockefeller có nguyên tắc là sẽ trích ít nhất 1/10 thu nhập mỗi tháng để quyên góp cho người nghèo, dù cho khi ấy ông đang kiếm tiền giúp đỡ mẹ nuôi sống bốn người chị em của mình. Cha ông, một tay lang băm quyến rũ lúc ấy đang ở bên cạnh người vợ thứ hai, mẹ Rockefeller cho tới chết cũng không biết sự thật này.
Khi 98 tuổi, ông đã cho đi hàng tỉ đô-la từ thiện, bỏ tiền xây trường học cho trẻ mồ côi và người da đen, xây dựng quỹ chữa trị cho người nghiện rượu và thuốc lá – vốn là hai thứ tàn phá sức khoẻ người dân Mỹ cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Nhưng vì tiếng xấu xa do báo chí khơi lên khi công ty Standard Oil của Rockefeller bóp nghẹt đối thủ quá khủng khiếp, nên những việc tốt đẹp mà Rockefeller làm đều không được nhắc đến nữa.
Có thể nói rằng Rockefeller là hình mẫu tiêu biểu cho một con người phương Tây – cạnh tranh bằng mọi giá nhưng tin tưởng Chúa Trời và giúp đỡ người khác trong khả năng của mình. Dù rằng cả hai điều này ở Rockefeller đều chứa đựng rất nhiều mâu thuẫn và xung khắc với nhau.
Ông rất ít nói, bí ẩn, dùng mọi thủ đoạn để cạnh tranh nhưng hào phóng, giàu lòng nhân ái và sống như một nhà Khắc kỷ khi giàu có vẫn chỉ ăn sáng với sữa, bánh mỳ ở nhà hay các hàng quán dành cho người nghèo. Rockefeller dù sống ở New York, nhưng ông không để sự phù hoa cám dỗ mà vẫn chỉ tập trung vào tôn giáo, gia đình và công việc. Cuối tuần Rockefeller thư giãn bằng cách tới nhà thờ và chơi với các con.
Sau đây là một số ghi chép rất hay mà mình đã lưu lại khi đọc gần 1 nửa cuốn tiểu sử gần 1100 trang này.
“Để chắc thắng, bạn chỉ tham gia vào những gì mà bạn có thể đưa ra luật chơi”.
“Dù chậm chạp trong suy nghĩ và đưa ra kế hoạch, nhưng khi hành động phải nhanh chóng và bất ngờ”. (Điều này mình thấy giống hệt như lời của Tôn Vũ chép trong Binh Pháp Tôn Tử).
“Một thiên tài luôn duy trì sự mâu thuẫn trong con người mình”.
“Suy nghĩ quá nhiều về những việc khó chịu nhưng không thể thay đổi chỉ làm suy yếu quyết tâm và tâm trí bình thản của bạn”.
“Nền tảng giá trị của bạn là biến tiền bạc trở thành nô lệ của bản thân, chứ không phải biến mình thành nô lệ của tiền bạc”.
“Luôn phân tích công việc, chia nhỏ thành nhiều phần và tìm cách hoàn thành một cách hiệu quả nhất”.
“Đừng phỏng đoán những gì bạn muốn làm, nhưng hãy theo đuổi một thứ gì đó to lớn”.
“Người nào siêng năng trong công việc của mình, người ấy sẽ đứng hiên ngang trước mặt các vị vua”.
“Dù công việc của bạn có vẻ tầm thường và đáng khinh, nhưng hãy chắc chắn rằng bạn coi nó là điều tuyệt vời và quý giá, không phải bởi giá trị cầu khấn của bạn, mà bởi nó nằm trong viên ngọc quý và kho báu thiêng liêng, Ngôn từ và Lời răn của Chúa Trời”.
“Nếu coi kiếm tiền là động lực sống, hãy làm điều đó một cách trung thực và cho đi một cách khôn ngoan”.
“Tương lai phụ thuộc vào từng ngày trôi qua”.
“Hãy rèn cho mình sự bình tĩnh và khả năng tiết chế. Hãy trở thành bạo chúa của chính mình, còn hơn là để ai khác chế ngự”.
“Một người muốn thành công trong cuộc sống, đôi khi phải đi ngược số đông”.
“Giàu có là dấu hiệu của sự cứu rỗi trong tương lai, nên những người được chọn sẽ vô cùng chăm chỉ để cam kết về ân huệ của Chúa dành cho mình. Ngay cả những người đã vô cùng giàu có vẫn tiếp tục làm việc. Họ làm việc vì đó là cách vinh danh Chúa chứ không phải gia tăng lợi ích của chính họ”.
“Không nhiều người trong chúng ta chấp nhận thất bại để đạt được những điều lớn lao. Thất bại vì chúng ta quá thiếu tập trung – Khả năng hướng tâm trí vào những việc phải làm vào đúng thời điểm và bỏ qua mọi thứ khác”.
“Đừng ngạc nhiên là bạn có thể làm được rất nhiều việc nếu không quá vội vã, giữ vững nhịp độ và không cố quá sức mình”.